اثـباتـــ شـیعـه

از برای حرم ات این دل من آشوب است / نکند سنگ به پیشانی گنبد بزنند...

۲ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «غدیر» ثبت شده است

طبق نظر مفسران شیعه[۳۳] و سنی،[۳۴] چند آیه در قرآن کریم درباره ماجرای غدیر در حجة الوداع نازل شده است:

  1. آیه ۳ سوره مائده که به آیه اکمال معروف است، می‌فرماید: "الیوم أکملت لکم دینکم و أتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دیناً؛ امروزست که دین شما را کامل نمودم و نعمت خود را بر شما تمام نمودم و دین اسلام را برای شما پسندیدم."
  2. آیه ۶۷ سوره مائده که آیه تبلیغ نامیده شده: "یا أیها الرسول بلغ ما أنزل الیک من ربّک فان لم تفعل فما بلّغت رسالته و الله یعصمک من النّاس؛‌ ای پیامبر، آنچه را از ناحیه پروردگارت به تو نازل شد، ابلاغ کن و اگر انجام ندهی، اصلاً پیغام پروردگار را نرساندی و خدا تو را از (شر) مردم، نگه میدارد."
  3. آیات ۱و ۲ سوره معارج:"سأل سائل بعذاب واقع للکافرین لیس له دافع": پس از آنکه پیامبر مسأله ولایت علی ع را به مردم اعلان کرد، شخصی به نام نعمان بن حارث فهری نزد ایشان آمد و با حالت اعتراض به پیامبر گفت: ما را به توحید و قبول رسالتت و انجام جهاد و حج و روزه و نماز و زکات امر کردی. ماهم قبول کردیم. اما به این مقدار راضی نشدی تا اینکه این جوان را منصوب کردی و او را ولی ما قرار دادی. آیا آیا این اعلام ولایت از ناحیه خودت بوده، یا از سوی خدا؟ وقتی حضرت به او فرمود که از ناحیه خداوند است، با حالت انکار از خداوند خواست که اگر این حکم از جانب اوست، سنگی از آسمان بر سرش فرود آید. در این هنگام سنگی از آسمان بر سرش فرود آمد و او را درجا کشت و این آیه نازل شد.[۳۵]
  • سید علی
إِنّما وَلیکُمُ اللهُ و رَسولُهُ والّذینَ ءَامَنوا الَّذینَ یقِیمُونَ الصَّلوةَ و یؤتُونَ الزَّکوة و هُم راکِعونَ
ولی شما فقط خدا، پیامبر و مؤمنانی هستند که نماز را به پا داشته، در رکوع زکات می‌دهند.

این آیه در شأن حضرت علی است. تمام تفاسیر شیعه بر این مطلب اتفاق نظر دارند.[۲] در میان اهل سنت نیز برخی از علمای اهل سنت مانند قاضی ایجی در کتاب مواقف تصریح کرده‌اند که مفسّران بر نزول این آیه در‌ شأن علی(ع) اجماع دارند[۳] جرجانی در شرح مواقف[۴]، سعدالدین تفتازانی در شرح مقاصد[۵] و علامه حلی در شرح تجرید[۶] نیز بر این اجماع اعتراف دارند.

البته در برخی تفاسیر اهل سنت ادعا شده است که این آیه در شأن عبدالله بن سلام، عبادة بن صامت[۷]، ابوبکر و تمام مسلمانان[۸] نازل شده است که البته هیچ یک دلیل محکمی ندارد.

بر اساس برخی روایات، روزی فقیری وارد مسجد پیامبر(ص) شد و تقاضای کمک کرد؛ ولی کسی چیزی به او نداد. او دست خود را به آسمان بلند کرد و گفت: خدایا! شاهد باش که من در مسجد رسول تو تقاضای کمک کردم؛ ولی کسی به من چیزی نداد. در همین حال، علی(ع) که در حال رکوع بود، با انگشت کوچک دست راست خود اشاره کرد. فقیر نزدیک آمد و انگشتر را از دست ایشان بیرون آورد و این آیه نازل شد.[۹]

راویان ‌شأن نزول

عبداللّه بن عبّاس،[۱۰] ابورافع مدنی،[۱۱] عمّار بن یاسر،[۱۲] ابوذر غفاری،[۱۳] انس بن مالک[۱۴] و مقداد بن اسود برخی از اصحابی هستند که این شأن نزول را نقل کرده‌اند.[۱۵].

از تابعان نیز مسلمة بن کهیل[۱۶]، عتبة بن ابی حکیم[۱۷]، سُدّی[۱۸] و مجاهد[۱۹] به نقل این حادثه پرداخته‌اند.

  • سید علی